2009 yılı başlarken hepimiz zor bir yıl olacak diye yola çıktık ve tüm planlarımızı tasarruflu olmaya çevirdik, mümkün olduğunca az harcamaya çaba gösterdik. Hatta yapacağımız harcamaların bir kısmını ertelemekten kaçınmadık.
Epey bir zorluklar yaşadıktan sonra 2009 yılını bitirmeye sayılı günler kaldı ve 2010 başlayacak. 2009 yılından hepimiz dersler aldık ve gelecek yılı planlıyoruz. Aslında planlamış bütçelerimizi yapmış olmamız gerekiyor. Çünkü aralık ayında önceki aydan yapılan çalışmaların sonucu alınır ve aralık ayı ocak ayına ait planların yapılacağı bir aydır. Çoğu şirket bugünlerde bütçesini yaptı bitirdi ve üst yönetimine sunarak ay içerisinde onay alıp 2010 çalışmalarına başlıyor hatta başlamış olacaktır.
Aile bütçesi yapsanızda, şirket bütçesi yapsanızda başlangıç olarak gelirlerine bakarak planlamaya başlıyoruz. Konuyu açıklayan "Ayağını yorganına göre uzat." atasözü aslında bütçe yapacak herkesin devamlı aklında olması gereken başlangıç cümlesidir. Çünkü gelirlerinize göre giderlerinizi planlamazsak ayaklarımız açıkta kalır ve üşürüzr. Açıkçası şirketler bütçelerini yapmaya başladıklarında öncelikli olarak üst seviyede bir planlama ile ne kadarlık gelirleri olacağını ve buna ait ne kadarlık gider oluşacağını çalışıyorlar. Kalan rakamın üzerinden kar planlaması yapıyorlar. Bazende zarar planlanabiliyor. Bu noktada birden fazla senaryo çalışması şirketlerin önem verdiği hususlardan birisidir.
Senaryo analizlerinde yönetimin onayladığı genel bütçe sonrasında detaylı bir şekilde, satış, üretim, satınalma, masraflar, yatırım, insan kaynakları ve maliyetlere varıncaya kadar detaylı olarak yapılır ve gelecek yılın gelir tablosuna ulaşılmaya çalışılır. Bu süreç günümüzde pekçok şirkette gözde bir araç olan excel ile yapılmaktadır. Excellerin ortak bir noktadan kullanıma sunulması sayesinde tüm bilgiler oluşturulmaya çalışılır. Oluşan en ufak bir formül hatası yada rakamların farklı hücrelere girilmesi bütçenin doğruluğunu sorgulattıracak olumsuz sonulara neden olabilmektedir.
Günümüzde firmalar ERP sistemleriyle birlikte bütçe planlaması için özel geliştirilmiş uygulamaları kullanmaktadırlar ve bu sayede ERP sistemi ile birlikte bütçe fiili karşılaştırmalı sonuçları alabilmektedirler. Yıl içerisinde yapılan sürekli kontroller ile şirketin başlangıçta çıktığı yoldan ne kadar sapmakta olduğunu, varmak istediği hedefe ne kadar yaklaştığını görebilmektedirler. Şirket içi araçlara sahip olmayanlar ise harcayacakları zaman ile sonuca ulaşmaya çalışacaklar ve çıkan rakamlara güveneceklerdir. Bütçe sürecinin yazılımlarla desteklenmesi bilişim teknolojilerinin şirketlere getirdiği faydaların başındaki verim artışını gösteren en güzel örnektir.
2010 yılının da özel bir yıl olduğu bilincinde olan herkes, aile bütçesi, şirket bütçesi, yatırım bütçesi, ne olursa olsun, genel yada detay, önümüzdeki yılın planlarını yapmaları, yolun sonunu görüp oluşacak duruma göre ayak yorgan denklemini çözmeleri şarttır.
Önümüzdeki yılın sağlık, huzur, mutluluk ve bol kazançla geçmesi dileğiyle.
